L.RAJČIĆ ISPARIVAČI MRAVLJE KISELINE
HONEYBEEKEEPINGMAGAZINE Medpčelarskimagazin/početna Kontakt Košnice Ivanić MEDPCELARSKIMAGAZIN.MVBYTE.COM PRIJATELJI SAJTA Pritisni i saznaj više Pritisni i saznaj više Pritisni i saznaj više LAZAR RAJČIĆ-IN MEMORIAM 1961-2020 ISPARIVAČI MRAVLJE KISELINE- ISKUSTVA IZ KANADE ISPARIVAČI MRAVLJE KISELINE- ISKUSTVA IZ KANADE Libihov isparivač se sastoji od graduirane plastične boce čija zapremina iznosi 300ml, plastičnog zatvarača sa kapaljkom, upijajućeg materijala putem koga se reguliše brzina isparavanja mravlje kiseline i četvrtastog plastičnog nosača koji objedinjava sve delove isparivača. PIŠE LAZAR RAJČIĆ Mravlja kiselina je vrlo opasna za rad i to nikad ne treba smetnuti sa uma. Prilikom rada sa njom obavezno koristiti zaštitnu opremu (rukavice, naočare, odeću sa dugačkim rukavima i po mogućstvu gumirane zaštitne pantalone)Uvek treba ima pri ruci veliku količinu čiste vode za pranje i ispiranje u slučaju da dođe do nesmotrenog prosipanja kiseline.Velika prednost ove vrste isparivača što je moguće napuniti ih sa kiselinom kod kuće ili na nekom drugom sigurnom mestu. Kada je boca puna, navrne se kapaljka sa sigurnosnim zatvaračem koji je tako konstruisan da ga čak ni deca ne mogu otvoriti. Ovako spremljene boce se bez problema transportuju do udaljenih pčelinjaka.Stavljanjem isparivača na terenu boce kreće da curka kroz kapaljku a upijač po prirodi stvari absorbuje kiselinu. Potom dolazi do njenog isparavanja sa navlaženog papira. Koncentracija isparenja unutar košnice kreće polako da raste. Nakon što se upijajući papir zasiti kiselinom dolazi do stabilizovanja koncetracije isparavanja mravlje kiseline u košnici. Brzina isparavanja zavisi od- temperature unutar košnice,vrste i veličine košnice,spoljnje temperature Brzinu isparavanja je moguće regulisati iskrajanjem upijajućeg materijala na odgovarajuću veličinu Važno je pratiti kojom brzinom kiselina isparava u prvih par dana i ako se ukaže potreba korigovati je kako bi bila u skladu sa optimalnom brzinom Libihov isparivač se isključivo koristi nakon završetka paše krajem leta. Dva tretmana su u većini slučajeva sasvim dovoljna da se varoa drži pod kontrolom. Ovde bi trebalo napomenuti da tretman pomoću mravlje kiseline se obavezno radi u kombinaciji sa biotehničkim merama jer nijedan do sada poznati metod nije moguće samostalno koristiti u borbi protiv varoe. Prvi tretman u trajanju od 3 do 5 dana uoči prehranjivanja društva (sredinom Jula – početkom Avgusta) Drugi tretman u trajanju od 1 do 2 nedelje nakon prehranjivanja društava (Septembar) Zimski tretman oksalnom kiselinom u vreme kada nema legla uraditi ukoliko broj varoe koja opadne prirodnim putem prilikom prebrojavanja sredinom Novembra prelazi 1 varou po danu.Obavezno tretirati sva društva sa kojih je prirodnim putem početkom Jula, nakon vrcanja meda, otpalo preko desetak varoa. Isto važi za početak Septembra ukoliko broj prirodno otpale varoe prelazi pet a početkom Novembra jednu. Na sličnom principu rade nemački isparivači koje prooizvodi firme Nasenhejder (Nassenheider) i Burmejster (Burmeister). Za razliku od Liebigovog isprivača oni imaju četvrtaste posede u kojima se drži kiselina, vertikalni fitilj uz pomoć koga kiselina isprava. U daljem tekstu biće malo više reči o konstrukciji pojedinačnih isparivača od ova dva renomirana proizvođača. Nasenhejder je razvio tri različita tipa isparivača od kojih se jedan koristi tako što se umetne u prazan ram. Ram sa isparivačem se kad za to dođe vreme ubaci u plodište. Druga dva isparivača se postavljaju u prazan nastavak ili unutar prevrnute hranilice. Njihova konstrukcija je malo komplikovanija jer uključuje praktično dva uloška za kontrolu isparavanja kiseline, graduirane plastične boce za kiselinu i tacne. Vertikalni uložak ili kako ga popularno nazivaju fitilj je u stvari neka vrsta kartona u obliku ćiriličnog slova G. On kontroliše brzinu isparavanja kiseline i prenosi kiselinu iz boce do horizontalnog uloška sa koga kisilina isparava. Kiselina samo kaplje sa vertikalnog fitilja na horizontalni uložak i između njih zapravo nema nikakvog direktnog kontakta (time se sprečava kapilarno kretanje kiseline). Na taj način se obezbeđuje ujednačen dotok kiseline i isparavanje Postoje tri veličine u zavisnosti od prisutnog broja ramova sa leglom u plodištu. – mali fitilj od 7 do 10 ramova – srednji fitilj od 12 do 15 ramova – veliki fitilj 20 ramova ili dva plodišna nastavka U slučaju da postoji dilema koju veličinu treba upotrebiti onda uvek treba koristiti veći fitilj za kratkoročni tretman tokom Jula i Avgusta a manji fitilj tokom dugoročnog tretmana u Septembru mesecu.Originalni horizontalni uložak prema uputstvu proizvođača može da se zameni sa bilo kojom vrstom upijajućeg materijala počevši od kvalitetnijih papirnih salveta pa do raznih kuhinjskih krpa izrađenih na bazi viskoze (truleks i sl.). Taj uložak treba da bude približno velik kao list papira A4 formata. Horizontalni uložak u kombinaciji sa plastičnom tacnom čuvaju leglo od štetnog uticaja koncetrovane mravlje kiseline i sprečavaju direktno kapanje tečne kiseline na leglo.Oba uloška je moguće koristiti više puta mada je neophodno nakon svake upotrebe isprati sa čistom vodom (pri tome uvek koristiti zaštitne rukavice).Dimenzija Nasenhejderovog profesionalnog isparivača je 37 X 23 X 7 cm. U bocu je moguće nasuti 290ml kiseline. Dve plastične tacne se spoje čime dobija praktiča kutija za smeštaj i čuvanje svih ostalih delova isparivača kada nisu u upotrebi. Ovaj model je stabilan i nijega moguće lako prevrnuti kao što je to bio slučaj sa starijom varijantom ovog isparivača Ovj isparivač je pogodan da se koristi za dugotrajnije tretmane (od 8 do 14 dana).Kao i u prethodnim slučajevima proizvođač preporučuje da se društva tretiraju dva puta godišnje u trajanju od 10 do 14 dana. Prvi tretman izvesti nakon poslednje paše u Julu mesecu. Drugi tretman treba napraviti na kraju perioda u kojem matica prestaje sa leglom i pre nego što su sve zimske pčele izlegle u Oktobru mesecu.U slučaju kada postoji velika infestacija u zemljama gde vlada toplija klima pa uvek ima nekog unosa i legla treba napraviti bar tri tretmana nakon svakog vrcanja u trajanju od 18 do 21 dan. Tretirati sa 60% kiselinom 10 dana nakon vrcanja krajem Jula i početkom Avgusta. Za vreme tretmana pčele treba istovremeno prehranjivati. Od sredine do kraja Septembra, u zavisnosti od vremenskih okolnosti, tretirati 10 dana sa 85% kiselinom. Nakon ovog tretmana proveriti koliko varoe opada prirodnim putem.Često se dešava da uprkos dobrim početnim uspesima varoa ipak uspe da se povrati. Ukoliko sredinom Oktobra broj varoe prirodnim putem prevazilazi jednu varou po danu neophodno je tretirati društvo po treći put
